تولید بستر رویشی بذرکاری شده و رشد یافته قارچ خوراکی (کمپوست فاز 3)

بستر رویشی قارچ خوراکی یا کمپوست طی فرایند تخمیری کنترل شده هوازی در سازههای مختلف ساختمانی انجام می شود. بستر رویشی بذرکاری شده و رشد یافته قارچ خوراکی سومین مرحله تولید بستر است که بعد از پایان مرحله پاستوریزه و کاندیشینینگ و تخمیر تکمیلی با بذر یا اسپان قارچ خوراکی در دمای ۲۴-۲۵ درجه سانتی گراد مخلوط میگردد و طی دوره دو هفته ای رشد رویشی ریسه قارچ خوراکی در دمای ۲۴-۲۵ درجه سانتیگراد آن انجام می شود.
از مزیت های استفاده از بستر رویشی بذر کاری شده و رشد یافته قارچ خوراکی افزایش بهره وری از واحد های پرورش موجود می باشد که در سال امکان تولید تا ده دوره را برای پرورش دهنگان قارچ خوراکی فراهم می نماید.

قارچ خوراکی دکمه ای محصولی از گونه آگاریکوس بیسپوروس ، به شکل دکمه بوده و دارای کلاهک نیمه کروی و پایه می باشد و به رنگ های سفید، کرم و قهوه ای دیده می شود.
فرآیند تولید قارچ شامل مراحل تهیه بستر رویش قارچ(کمپوست)، انتقال به سالن پرورش، خاکدهی، پرورش در سالن، برداشت و بسته بندی محصول می باشد. مراحل تولید بستر به صورت کاملا مکانیزه و با جدیدترین تکنولوژی دنیا در واحد تولید کمپوست این شرکت انجام می شود. این ماده ترکیبی از مواد اولیه، که قسمت عمده آن از ضایعات بخش کشاورزی بوده (کلش، کود مرغی، پودر سنگ گچ و ... ) با فرمول خاص است که بعد از ترکیب، مرطوب و مخلوط کردن، پاستوریزه شده و بذر قارچ (اسپاون) در شرایط کاملا استریل به آن اضافه می شود. مرحله  رشد قارچ در بستر درون تونل های پرورش واحد تولید کمپوست انجام می شود. در این مرحله با کنترل شرایط از نظر دما، رطوبت و میزان CO2 ، با استفاده از شرایط مناسب محیط و مواد غذایی موجود در کمپوست، اسپاون رشد کرده و میسیلیوم های قارچ در سراسر کمپوست رشد می کنند. پس از سپری شدن دوره اسپاون ران، بستر رشد یافته (کمپوست فاز 3) بصورت کاملا مکانیزه تخلیه شده و به سالن های واحد پرورش منتقل می شود و با استفاده از دستگاه هدفیلینگ درون طبقات سالن های پرورش قارچ قرار می گیرد. پس از این مرحله سطح بستر با خاک پیت پوششی ( خاک مخصوص تولید قارچ خوراکی که عاری از مواد غذایی بوده و خاصیت نگهداری آب و رطوبت را به مقدار زیاد دارا می باشد) پوشانده می شود. کلیه شرایط محیطی  دما، رطوبت و میزان CO2 هوای سالن و دمای کمپوست بصورت پیوسته توسط سیستم اتوماسیون و مانیتورینگ کنترل می شوند و شرایط آب و هوایی مناسب رشد با استفاده از دستگاه هواساز تامین می شود. در طول دوره پرورش آبیاری بستر با استفاده از درخت آبیاری انجام می شود. پس از رشد ریسه در خاک پوششی عملیات رافلینگ انجام می شود. سپس با استفاده از عملیات هوادهی و تغییر شرایط محیطی فاز رویشی به زایشی تبدیل شده و پین های قارچ تشکیل می شوند و پس از گذشت 12 روز از مرحله هوادهی می توان قارچ را از روی بستر برداشت نمود. پس از برداشت قارچ درون ظرف های مورد نظر قرار می گیردو جهت سپری کردن مرحله شوک سرمایی به سردخانه منتقل می شود. پس از گذشت 2 تا 4 ساعت قارچ ها به بخش بسته بندی منتقل می شوند و با توجه به سفارش مشتری در ظروف 200، 250، 400 و 1000 گرمی بصورت سلفون کشیده یا کارتن های 5 کیلوگرمی بسته بندی می شوند. محصولات بصورت کاملا بهداشتی بسته بندی شده و تا زمان رسیدن به بازار در سردخانه مخصوص نگهداری می شود.

مراحل تولید کمپوست:
مرحله اول تولید کمپوست فاز یک
مواد اولیه توسط ماشین آلات تمام مکانیزه توزین، فرموله، آبگیری و میکس شده وبوسیله خطوط انتقال جهت شروع تخمیر وارد بونکر هایی با کف هوادهی می گردد. پرکردن اولین بونکر حدود دو روز طول می کشد و جابجایی اول با توجه به درجه حرات (حدود 75-65)بعد از دو روز انجام می گردد. در ادامه پروسه تخمیر دو بار دیگر کمپوست به فاصله سه روز جابجا می گردد تا پروسه کمپوست فاز یک با حدود ده روز به پایان می رسد و کمپوست فاز یک تولید می گردد. از ابتدای شروع کار تمام مواد اولیه به کار رفته در فرمولاسیون توسط آزمایشگاه شیمی کمپوست آنالیز و نسبت مواد مختلف در فرمول مشخص می گردد. آخرین بونکر مجموعه مجهز به تجهیزات بیوفیلتر می باشد تا فرآیند با رعایت استانداردهای زیست محیطی انجام پذیرد.

مرحله دوم تولید کمپوست فاز دو
در این مرحله کمپوست فاز یک از بونکر ها توسط ماشین آلات مربوطه تخلیه و میکس گردیده و توسط خطوط انتقال به تونل های پاستوریزه منتقل می شود. در دوره پاستوریزاسیون دما بین60-58 درجه سانتیگراد برای مدت 8-10 ساعت می باشد. برای سپری شدن دوره تخمیر و عمل کاندیشنینگ که دما بین 50-48 درجه سانتیگراد می باشد حدوی 5-3 روز زمان نیاز داریم تا تخلیه گاز های مضر مانند آمونیاک انجام گردیده و سپس کمپوست فاز دو خنک شده و برای تهیه کمپوست فاز سه آماده می گردد.
 
 

مرحله سوم تولید کمپوست فاز سه

 بعد از انجام عمل پاستوریزاسیون و کاندیشنینگ مرحله تولید کمپوست فاز سه آغاز می گردد. بدین منظور ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز تاسیس و راه اندازی شده است. در این مرحله کمپوست فاز دو توسط ماشین آلات مخصوص از تونل ها تخلیه و  با بذر میکس می شود. کمپوست بذرکاری شده توسط خطوط انتقال به تونل های مجهز به تجهیزات و سیستمهای هوادهی به منظور طی دوره رشد رویشی منتقل می گردد. لازم به توضیح است که کلیه ابزار و امکانات مورد نیاز جهت فراهم شدن شرایط رشد میسیلیوم در این تونل ها پیش بینی شده و تعبیه گردیده است. بعد از ورود کمپوست بذرکاری شده به این تونل ها رشد رویشی میسیلیوم قارچ آغاز و بعد از طی 14 الی 16 روز رشد رویشی تکمیل گشته و کمپوست فاز 3 تولید شده و آماده انتقال به سالن های پرورش جهت ورود به دوره رشد زایشی و محصول دهی می گردد.

 

مزایای کمپوست فاز 3 :
کمپوست فاز 3 دارای مزایای زیر نسبت به کمپوست سازی فعلی متداول در کشور (کمپوست فاز 2) می باشد:
تولید کمپوست فاز سه استاندارد و یکنواخت
کاهش طول دوره رشد در سالن های پرورش از 60 روز به 45 روز
افزایش تعداد دوره های کشت در سالن های پرورش قارچ از 6 دوره به 9 دوره در سال
افزایش33 درصدی میزان تولید سالیانه در سان های پرورش موجود
کاهش هزینه تولید و اقتصادی تر شدن تولید
کاهش میزان انرژی مصرفی در واحد های تولیدی با حذف مرحله اسپاون ران
کاهش ریسک آلودگی در واحد تولیدی با حذف مرحله اسپاون ران
کاهش ریسک آلودگی کمپوست در مرحله انتقال به واحد های پرورش به دلیل استفاده از کانتینر های با شرایط قابلیت کنترل دما برای انتقال کمپوست در این روش